جدیدترین دستاورد دفاعی کشور؛

«ربات‌های رزمی» چشم و بازوی جدید سپاه در جنگ ناهمتراز

تعدادی از این سامانه ها می توانند در کنار هم بخش زیادی از یک مساحت بزرگ را پوشش عملیاتی و اطلاعاتی بدهند و در کنار سامانه های دیگری مثل حامی به شکل ثابت و ربات رزمی سپاه به صورت متحرک، به صورت شبکه ای عمل کرده و بحث "زمین مسلح" را به ا جرا گذارند.

 در نهمین رزمایش پیامبر اعظم (ص)، نیروی زمینی سپاه پاسداران با موفقیت دو ربات را آزمایش کرد.

یکی از این دستاوردهای رونمایی شده، ربات شناسایی با برد 5کیلومتر و با دوربین‌های ترمال فنی و همچنین ربات دیگری که مسلح و با قابلیت انهدام اهداف در برد 5 کیلومتری، بود. یکی از این ربات ها در نقش شناسایی و دیگری در نقش رزمی وارد عمل شدند.


ویژگی های ربات رزمی سپاه پاسداران

اما ربات های نیروی زمینی سپاه پاسداران نیز ویژگی های خاص خود را دارا هستند. ربات رزمی سپاه از نظر ساختاری یک نمونه نسبتا کوچک به حساب می آید که بر روی زنجیر چرخ حرکت کرده و برد آن در حدود 5 کیلومتر است که به دوربین های ترمال و یک قبضه تیربار PKM نیز مجهز شده است.

در نگاه اول شاید برد این ربات، اندازه آن و یا سلاحی که حمل می کند آنچنان تاثیرگذار نباشد اما محل استفاده از این وسیله کجاست ؟

تعدادی از این سامانه ها می توانند در کنار هم بخش زیادی از یک مساحت بزرگ را پوشش عملیاتی و اطلاعاتی بدهند و در کنار سامانه های دیگری مثل حامی به شکل ثابت و ربات رزمی سپاه به صورت متحرک، به صورت شبکه ای عمل کرده و به معنای واقعی کلمه بحث "زمین مسلح" که در سالهای اخیر اشاره فراوانی به آن می شود را به اجرا گذارند.

امروزه بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که تهدیداتی مثل حملات تروریستی، گروگانگیری و جنگ های شهری شکل جدیدی از نبرد بوده و در آینده نیز روز به روز این مسئله پر رنگ تر خواهد شد. در محیط جنگ شهری و نبردهای فاصله نزدیک، تله های انفجاری، سنگرهای تیربار، یگان های ضد زره دشمن و همچنین تک تیراندازها می توانند تهدیدات گسترده ای را برای نیروهای خودی ایجاد کنند.

یک نمونه زنده از این مسئله بحث نبردهای ارتش عراق و ارتش سوریه با گروه های تروریستی در این دو کشور است.

در بسیاری از موارد در یک سناریوی جنگ شهری، فاصله بین طرفین درگیر شاید کمتر از 500 متر باشد و اینجاست که وسایلی مثل ربات رزمی سپاه به کار می آید. این ربات در این فضا دارای برتری های زیادی است. اندازه آن کوچک است، به دلیل استفاده از موتورهای الکتریکی کم صدا و کم مصرف بوده و به دلیل اندازه کوچک و کم صدایی که به آن اشاره شد، کشف آن بسیار سخت خواهد بود.

ربات مذکور به راحتی می تواند از گوشه ای از میدان نبرد، خود را به دشمن نزدیک کرده در عین ارسال اطلاعات و در صورت لزوم با استفاده از گلوله های 45*7.62 تیربار PKM نصب شده بر روی آن که با دوربین آن هم خط شده و هدف گیری با آن انجام می شود، آتش موثری را علیه نفرات پیاده دشمن حتی برخی خودروهای غیر زره پوش شده اجرا کند.

با این اوصاف، دشمن دیگر با انسان ها سر و کار نداشته و در مقابلش تعدادی ربات کوچک حضور دارند که ممکن است از هر نقطه ای به سمت آنها شلیک کنند. البته فراموش نکنیم که تیربار PKM وزنی در حدود 9 کیلو دارد که البته با توجه حذف قنداق برای نصب بر روی ربات، بخشی از این وزن کاهش پیدا می کند.

مشخص است که با منطق فوق، امکان استفاده از انواع سلاح های هجومی، نارنجک اندازها و حتی سلاح های تک تیرانداز کالیبر سنگین، با انجام تغییراتی برای کاهش وزن، بر روی این ربات وجود دارد. زمانی که این ربات های به صورت گروهی و مسلح به سلاح های گوناگون وارد میدان نبرد بشوند بسیار تاثیر گذار خواهند بود.

نگاهی به ربات شناسایی جدید سپاه

اما ربات بعدی سپاه که در این رزمایش دیده شد، بزرگتر بوده و از ظاهر آن مشخص است که به صورت خاص برای عملیات شناسایی طراحی و ساخته شده است. نصب یک سامانه شناسایی اپتیکی بر روی پایه ای که روی این خودرو چرخ دار نصب شده است موید این نکته می باشد.
 
همانطور که مشخص است از روز اول عمده سامانه های بدون سرنشین چه در زمین، چه در آسمان و چه در دریا برای نقش شناسایی طراحی و ساخته شده اند. با کمی انحراف از بحث باید گفت که عملیات های شناسایی عموما زمان بر، خطرناک و در عین حال بسیار حساس می باشند.

یک انسان، به هر میزان نیز که آموزش دیده باشد و هر قدر که از لحاظ جسمانی و روحی نیز آماده باشد دارای محدودیت است. ممکن است لحظه اشتباه کند، لحظه ای حرکت ناخواسته ای را انجام داده و این اشتباه آخرین اشتباهش خواهد بود. به دام افتادن عناصر شناسایی نیز می تواند بسیار خطرناک باشد.

اما این ربات شناسایی که به به نظر می رسد از موتور الکتریکی استفاده می کند می تواند به راحتی و با کمترین صدای ممکن به سمت هدف خود حرکت کند و در یک نقطه خود را مخفی کند. سامانه اپتیکی نصب شده بر روی این خودروی بدون سرنشین می تواند به راحتی در شب، روز و حتی آب و هوای بد مناطق اطراف را اسکن کرده و هر گونه حرکت مشکوک را شناسایی کند.

طبیعی است که این خودرو بدون سرنشین گرسنه یا تشنه نمی شود، نیاز به خواب و استراحت ندارد، در زمانی که ثابت است هیچگونه صدا و یا ریسک خاص شناسایی ندارد و به دلیل استفاده از سامانه های الکترونیکی می تواند زمان زیادی را به عملیات بپردازد.

تعدادی از این سامانه ها می توانند در کنار هم بخش زیادی از یک مساحت بزرگ را پوشش بدهند. فراموش نکنیم که سامانه های دیگری مثل حامی به شکل ثابت و ربات رزمی سپاه به صورت متحرک نیز می توانند در کنار هم به صورت شبکه ای عمل کرده و به معنای واقعی کلمه بحث زمین مسلح که در سالهای اخیر اشاره فراوانی به آن می شود را به اجرا گذارند.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که تمام این عملیات ها را می تواند توسط یک نفر که در فاصله دوری نشسته انجام داد و بدون به خطر انداختن جان نیروها، از مساحت بسیار زیادی حفاظت کرد.

اگرچه عمر طراحی و عملیاتی کردن ربات های رزمی در نیروهای مسلح کشورمان چندان زیاد نیست اما عملیاتی شدن این سامانه های مدرن در رزمایش بزرگ و مهمی چون پیامبر اعظم (ص) نشان داد همچون بسیاری دیگر از دستاوردهای دفاعی کشورمان، سرعت عملیاتی شدن ایده ها و تجهیزات رزمی کشورمان بسیار بیشتر از کشورهای دیگر است و بعید نیست در رزمایش های بعدی سپاه، حجم انبوهی از این ربات ها، آماده انجام عملیات های محوله باشند.

سابقه استفاده از ربات ها و خودروهای زمینی بدون سرنشین به جنگ جهانی دوم و زره پوش انتحاری "Goliath" باز می گردد؛ زره پوشی که با یک کابل ارتباطی به کاربر متصل و حاوی مقداری مواد منفجره بود.

این زره پوش انتحاری برای از بین بردن پل ها، سنگرها، خودروهای زرهی و ساختمان ها توسط ارتش آلمان به کار می رفت. البته مشکلات زیادی که این ربات آلمانی از ابتدا در بحث هدایت و کنترل درگیر آن بود باعث شد تا پس از جنگ دوم جهانی این بخش از فناوری های نظامی آنچنان که باید مورد توجه قرار نگیرد.

نگاهی کوتاه به استفاده سایر کشورهای از این سامانه ها

آمریکا به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در این بخش، چندین طرح را اجرایی کرده که از آن میان می توان به ربات رزمی TALON اشاره کرد که می تواند نقش هایی مثل شناسایی، نابودی بمب های کنار جاده ای و در صورت لزوم درگیری با نیروهای دشمن را به انجام برساند.

Nova 5 نیز یک ربات شناسایی و جستجوگر کوچک ساخت کانادا است که می تواند در صورت لزوم به صورت مستقل عمل کند. اندازه کوچک این ربات باعث  شده است تا بتواند در بحث جستجو در خرابه های ناشی از بلایای طبیعی نیز استفاده شود.

Daksh رباتی ساخت هندوستان است که به منظور شناسایی و حرکت دادن اشیاء خطرناک به مکانی امن طراحی و ساخته شده است. این ربات توسط صنایع دفاعی هندوستان طراحی و ساخته شده و هم اکنون ارتش هندوستان از آن بهره می برد.

Krymsk گونه ای از نفربر چرخ دار روسی BTR-90 است که با موتورهای الکتریکی مجهز شده و به صورت کنترل از راه دور توان حرکت داشته و مس تواند نیرو حمل کرده و یا در نقش هجومی به کار برود. کشور چین نیز در سالهای اخیر در این زمینه فعال بوده و چند نمونه از ربات های رزمی بدون سرنشین را طراحی و ساخته است.

امروزه یکی از نکات چالش برانگیز در بحث خودروهای بدون سرنشین، بحث هدایت و عبور از موانع گوناگون در روی زمین است. همانگونه که مشخص است، در آسمان این گونه پستی و بلندی ها وجود نداشته و حرکت به سهولت قابل انجام است. در زمان حرکت بر روی زمین، خصوصا در شرایط رزمی و سطوح ناهموار، مشکلات بسیاری در بحث کنترل ایجاد شده و در بسیاری از موارد افتادن در یک چاله مساوی است با پایان کار آن خودروی بدون سرنشین. به همین منظور بحث کنترل این خودروهای بدون سرنشین از فاصله دور یکی از چالشهای بزرگ این حوزه به حساب می آید.